Việc hiểu rõ về nguyên nhân, phân loại và cách sơ cứu bỏng đúng cách sẽ giúp chúng ta xử lý tình huống hiệu quả hơn, giảm thiểu thiệt hại cho sức khỏe.

1. Nguyên nhân gây bỏng

Bỏng có thể xảy ra từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó những nguyên nhân phổ biến nhất bao gồm:

• Bỏng do nhiệt: Bỏng do nhiệt nóng hoặc nhiệt lạnh. Đa số là bỏng nhiệt nóng, xảy ra khi da tiếp xúc trực tiếp với nhiệt độ cao như lửa, nước sôi, hơi nóng, hoặc vật nóng như ủi quần áo, chảo dầu nóng, v.v.

• Bỏng hóa chất: Xảy ra khi da tiếp xúc với các hóa chất ăn mòn như axit, kiềm, hoặc các dung dịch hóa chất mạnh.

• Bỏng điện: Khi cơ thể tiếp xúc với dòng điện cao thế hoặc thiết bị điện bị hư hỏng, gây ra bỏng điện.

• Bỏng do tia cực tím (UV): Tiếp xúc quá lâu dưới ánh nắng mặt trời mà không có biện pháp bảo vệ như kem chống nắng có thể gây bỏng da.

2. Phân loại bỏng

Bỏng được phân loại theo mức độ tổn thương của da, bao gồm 3 cấp độ chính:

• Bỏng độ I: Là loại bỏng nhẹ nhất, chỉ làm tổn thương lớp ngoài cùng của da (biểu bì). Người bị bỏng có thể cảm thấy nóng, đỏ và có thể có hiện tượng sưng nhẹ. Bỏng độ I thường không để lại sẹo vĩnh viễn nếu được điều trị đúng cách.

• Bỏng độ II: Là bỏng sâu hơn, làm tổn thương lớp da ngoài (biểu bì) và lớp dưới da (thượng bì). Đặc trưng của bỏng độ II là xuất hiện các mụn nước, vết bỏng có thể bị rỉ dịch. Nếu không được chăm sóc đúng, có thể để lại sẹo.

• Bỏng độ III: Là mức độ bỏng nặng nhất, làm tổn thương toàn bộ các lớp của da và có thể ảnh hưởng đến các mô bên dưới như cơ, mạch máu, thậm chí xương. Lúc này, da có thể bị cháy đen hoặc chuyển sang màu trắng, không còn cảm giác đau ở vùng da bị bỏng vì các dây thần kinh đã bị tổn thương.

3. Cách sơ cứu khi bị bỏng

Sơ cứu bỏng đúng cách ngay từ đầu có thể giúp giảm đau, ngăn ngừa tổn thương thêm và làm tăng cơ hội hồi phục. Dưới đây là các bước sơ cứu bỏng bạn cần lưu ý:

• Bước 1: Cách ly nguồn gây bỏng, đảm bảo môi trường an toàn trước khi tiếp xúc nạn nhân

• • Dập lửa bằng cách lăn cuộn tròn, dội nước, ủ khăn ướt. Không được chạy vì chạy làm lửa cháy to hơn.

  • Di chuyển nạn nhân ra khỏi nơi có tác nhân gây bỏng

  • Bước 2: Gọi điện thoại cấp cứu 115 và bật loa ngoài

• Bước 3: Làm mát vùng bỏng

  • Làm mát vết bỏng ngay lập tức bằng nước lạnh (không dùng nước đá) trong ít nhất 10 phút hoặc cho đến khi hết rát.

  • Nếu không có nước lạnh, hãy dùng miếng chườm mát nhưng không đóng băng

• Bước 4: Băng che vết bỏng

  • Sau khi làm mát, nếu có thể, dùng băng sạch, vải mỏng để che kín vết bỏng. Tuy nhiên, tránh dùng bông gòn, vì chúng có thể dính vào vết bỏng.

• Bước 5: Đưa nạn nhân đến bệnh viện (nếu cần)

  • Nếu bỏng nghiêm trọng (độ II hoặc III), đặc biệt là bỏng diện rộng, bỏng ở mặt, cổ, tay hoặc các khu vực nhạy cảm, cần đưa nạn nhân đến bệnh viện ngay lập tức. Nếu bỏng do hóa chất, hãy rửa sạch hóa chất trên da càng sớm càng tốt.

     

4. Những sai lầm thường gặp khi sơ cứu bỏng

Mặc dù sơ cứu bỏng đúng cách có thể giúp giảm thiểu tổn thương và thúc đẩy quá trình hồi phục, nhưng nhiều người vẫn mắc phải những sai lầm khi xử lý tình huống này. 

• Dùng nước đá hoặc nước quá lạnh
  Nhiều người nghĩ rằng dùng nước đá sẽ làm giảm đau và ngừng quá trình bỏng hiệu quả. Tuy nhiên, việc đặt đá trực tiếp lên vết bỏng hoặc dùng nước quá lạnh có thể gây tổn thương thêm cho da và làm giảm lưu thông máu, khiến tình trạng bỏng trở nên nghiêm trọng hơn.

• Sử dụng các phương pháp dân gian không rõ nguồn gốc
  Một số người thường tin vào các phương pháp dân gian như bôi kem đánh răng, mật ong, nha đam, hoặc các loại thảo dược khác để chữa bỏng. Tuy nhiên, những biện pháp này chưa được kiểm chứng và có thể không an toàn, thậm chí còn làm tổn thương da thêm.

• Chọc vỡ nốt phỏng nước
  Nốt phỏng nước xuất hiện trên vết bỏng (đặc biệt là bỏng độ II) giúp bảo vệ mô bên dưới khỏi vi khuẩn và giảm nguy cơ nhiễm trùng. Việc chọc vỡ các nốt phỏng nước có thể làm vết bỏng dễ bị nhiễm trùng, làm tình trạng nghiêm trọng hơn.

• Sử dụng băng gạc hoặc bông có xơ
  Việc dùng băng gạc hoặc bông có xơ để băng vết bỏng có thể gây ra tình trạng xơ vải dính vào vết thương, làm cho việc vệ sinh và điều trị trở nên khó khăn. Nên sử dụng băng gạc vô trùng, mỏng và không có xơ để tránh nhiễm trùng.

• Không đưa nạn nhân đi cấp cứu kịp thời
  Nhiều người thường tự xử lý vết bỏng tại nhà mà không đưa nạn nhân đi bệnh viện khi vết bỏng quá nghiêm trọng (đặc biệt là bỏng độ II hoặc III). Điều này có thể gây ra nhiễm trùng, mất nước, hoặc tổn thương nghiêm trọng hơn. Khi vết bỏng có diện tích lớn hoặc gây đau đớn dữ dội, bạn cần đưa nạn nhân đến bệnh viện ngay lập tức.

• Để vết bỏng tiếp xúc trực tiếp với không khí quá lâu
  Sau khi làm mát vùng da bị bỏng, một số người bỏ qua việc che phủ vết thương. Vết bỏng cần được bảo vệ khỏi bụi bẩn và vi khuẩn để tránh nhiễm trùng. Nếu không có băng, bạn nên dùng một vải sạch hoặc vải mỏng để phủ lên vết bỏng.

   

5. Kết luận

Bỏng là một tình huống cấp bách và có thể rất nguy hiểm nếu không được sơ cứu đúng cách. Việc hiểu rõ nguyên nhân, phân loại và phương pháp sơ cứu bỏng sẽ giúp bạn xử lý tình huống nhanh chóng và hiệu quả. Đồng thời, phòng ngừa bỏng cũng là một phần quan trọng để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

Để tìm hiểu thông tin về các khóa học sơ cấp cứu, các thông tin khác về sức khỏe, hãy theo dõi thông tin tại chuyên mục kiến thức trên website Safi và kênh facebook Dr Safi - Đào tạo sơ cấp cứu chuẩn Hoa Kỳ. Chúng tôi thường xuyên cập nhật thông tin các khóa học và chia sẻ các thông tin hữu ích về chăm sóc sức khỏe, sơ cấp cứu.

Doanh nghiệp có thể đăng ký học sơ cấp cứu tại: https://forms.gle/vGJtX8T93pCKg69JA